Stad Leuven
Lapis Arte
Restauratie
Deze unieke bijna 11 meter hoge sacramentstoren, werd in 2018-2019 in opdracht van de stad Leuven behandeld door de conservatoren-restauratoren van Lapis Arte. De toren werd ca. 1450 gerealiseerd op basis van de plannen van Matheus de Layens (ca. 1400-1483), in opdracht van het broederschap van het Heilig Sacrament. Vele van deze sacramentstorens werden verwoest door o.a. de impact van de 16de-eeuwse beeldenstorm waardoor dergelijke oude torens zeldzaam zijn in Vlaanderen. Vergelijkbare torens vinden we terug bijvoorbeeld in de Sint-Jacobskerk van Leuven (ca.1537), de Sint-Leonarduskerk van Zoutleeuw (ca. 1549-1552), of in de Sint-Catharinakerk van Zuurbemde (ca. 1557). Deze zijn echter ongeveer 100 jaar jonger dan de sacramentstoren van de Sint-Pieterskerk.
De gotische toren valt op door zijn gedetailleerde vormgeving met complexe microarchitectuur, rijke decoraties, sculpturen en zeer kwalitatieve polychrome afwerkingen die later overschilderd zijn. Deze schoonheid in avendersteen ging echter verborgen onder een dikke laag stof en vervuiling; de verflagen dreigden verloren te gaan en enkele delen stonden wankel. De restauratie was aanleiding tot onderzoek naar de originele 15de-eeuwse polychromie en naar de beelden op de toren.
De behandeling was gericht op conservatie van de originele en de later toegevoegde materialen, zonder het historische uitzicht van de sacramentstoren te wijzigen. Met de reiniging werd beoogd de donkere vervuiling weg te nemen en de heldere kleur van de toren te presenteren. De erg dikke laag oppervlakkig stof werd met een museumstofzuiger en zachte borstel weggenomen. Om verder materiaalverlies van de afwerkingslagen te vermijden, was allereerst een fixatie noodzakelijk waarbij de opgestuwde verfschilfer werd aangedrukt en platgestreken. De reinigingstechnieken werden geselecteerd uit testreeksen en afgestemd op de verschillende ondergronden en vervuilingen. Ook de sculpturen die lange tijd afzonderlijk werden bewaard, werden gerestaureerd en terug op de toren geplaatst. Na de polychromiestudie die nieuwe inzichten gaf over de originele verflagen werd beslist om aan de hand van het blootleggen van een afgebakende zone een indruk te geven van de uitzonderlijk verfijnde originele polychromie. Met behulp van scalpel en loupebril werd de polychromie op een van de engelen op de onderkant van een hoektoren blootgelegd.
Overzicht projecten